Kwaliteitsstandaard Anorectale Malformatie

23 • Psychische klachten (bijvoorbeeld schaamte, gevoel onaantrekkelijk te zijn, zorgen over de toekomst, problemen met acceptatie, angst). • Problemen in het aangaan van relaties (bijvoorbeeld door een negatief zelfbeeld of een negatief lichaamsbeeld). Klachten ten gevolge van eventuele bijkomende aandoeningen: • Klachten door bijkomende blaas- en/of nierafwijkingen 37,114 . • Klachten ten gevolge van andere comorbiditeit (cardiaal, vertebraal (scoliose), bij oesofagusatresie, extremiteitsafwijkingen)). • Er zijn soms loopstoornissen door aangeboren afwijkingen aan de wervelkolom en/of aan het ruggenmerg. Deze komen meestal wel in de kindertijd naar voren. Volwassenen Direct aan ARM gerelateerde klachten: • Obstipatie • Incontinentie voor feces en soiling ( zie ook bij kinderen rond leeftijd 4-5 jaar en ouder). • Slijmvliesprolaps op oudere leeftijd • Incontinentie voor urine 114 • Neurogene blaasfunctiestoornis ( zie ook bij kinderen rond leeftijd 4-5 jaar en ouder) 41 . • Lichamelijke klachten, zoals buikpijn, misselijkheid en algemene malaise. • De lichamelijke ongemakken van behandelingen die nodig zijn, zoals dagelijkse klysma’s, laxantia en rectale spoelingen. Hierbij kan ook schaamte en sociaal ongemak een rol spelen. • Bij vrouwen kunnen menstruatiestoornissen optreden ten gevolge van de afwijkingen aan de baarmoeder en/of vagina (uterus dubbel aangelegd, septum of tussenschot). Menstruatiebloed kan niet ongehinderd naar buiten vloeien door tussenschot of omdat de 2 e uterus is afgesloten; gaat meestal/altijd gepaard met pijnklachten. Na menstruele obstructie kan door de retrograde menstruatie endometriose in het abdomen ontstaan. Pijnklachten kunnen daardoor blijven bestaan na de operatieve desobstructie 28,106 . • Klachten die op het gebied van de seksualiteit aanwezig kunnen zijn: - erectiestoornissen (neurologische afwijkingen) - zaadlozingsstoornissen (retrograde ejaculatie, onvoldoende afsluiten blaashals tijdens zaadlozing) - coïtusproblemen (nauwe, ontbrekende of ondiepe vagina, vaginisme, pijn bij geslachtsgemeenschap, onvoldoende vochtig worden) - verminderde/afwezige interesse voor seks/verminderd seksueel verlangen - lubricatieproblemen/dyspareunie - orgasmeproblemen - negatief lichaams- en zelfbeeld - schaamte/geremdheid vanwege het gevoel lichamelijk “anders” te zijn • Vruchtbaarheidsstoornissen/infertiliteit (herhaalde bijbalontstekingen, afsluiting zaadleiders, ontbreken of afwijkende vagina/uterus, endometriose). • Zwangerschapsproblemen (door andere anatomie uterus en vagina). • Problemen tijdens bevalling: er kunnen complicaties ontstaan door bijvoorbeeld een kleine uterus, waardoor de bevalling eerder op gang komt. Ook is er meer kans op een stuitligging. De wijze van bevalling is ook afhankelijk van de volgende factoren: