Kwaliteitsstandaard atypische parkinsonismen

Pagina 99 - Indien geen cognitieve stoornissen: start een atypisch neurolepticum. Eerste keuze: clozapine; tweede keuze: quetiapine. Overweeg rivastigmine. Zodra de symptomen onder controle zijn kan het neurolepticum weer worden afgebouwd. NB. Het gebruik van klassieke antipsychotica (bijv. haloperidol) en het atypische antipsychoticum risperidon wordt sterk ontraden vanwege kans op verergering van de motorische verschijnselen. - Indien tevens cognitieve stoornissen bestaan, start rivastigmine. Dit wel afhankelijk van de ernst van de hallucinaties. Als deze erg beangstigend zijn, dan clozapine. Als ze niet erg beangstigend zijn en er zijn cognitieve stoornissen dan eerder keuze voor rivastigmine. Rivastigmine kan ook worden voorgeschreven zonder cognitieve stoornissen. Cognitieve stoornissen [118-121] Voorlichting en psychologische begeleiding zijn van groot belang (zie Richtlijn ‘Diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie’ van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie en de NHG-Standaard Dementie). Binnen de ergotherapie wordt expliciet aandacht besteed aan veranderingen qua cognitie en de invloed daarvan op het dagelijks handelen. Observatie en analyse van het handelen m.b.v. gestandaardiseerde instrumenten, zoal s AMPS (Assessment of Motor and Proces Skills) e n PRPP (Perceive Recall Plan and Perform System) geeft zinvolle informatie op dit gebied. Deze informatie wordt gebruikt tijdens educatie/informeren van de patiënt en diens omgeving. Daarnaast geeft het input voor wat betreft het aanbieden van interventies door alle behandelaars. De manier van aanbieden van oefeningen/trainingen en praktische adviezen dienen afgestemd te worden op de cognitieve mogelijkheden van de patiënt. Er wordt een scholing "cognitie en leervermogen" aangeboden door ParkinsonNet. Dit biedt deelnemers van ParkinsonNet de mogelijkheid zich extra te ontwikkelen op dit gebied. “Certified in the Practice of Cognitive Rehabilitation Therapy level 1” (CPCRT level 1) is een uitgebreide scholing waarbij therapeuten een speciaal certificaat halen, welke ze 5 jaarlijks moeten updaten. Deze therapeuten hebben extra expertise op gebied van cognitie. Dit is geen parkinson specifieke scholing, maar wel erg zinvol.  Controleer de bijwerkingen van gebruikte medicatie (o.a. anticholinergica, tricyclische antidepressiva, benzodiazepines en dopamineagonisten geven cognitieve stoornissen als bijwerkingen) en bouw onnodige medicatie af (z.n. in overleg met de voorschrijver).  Vraag slaapproblemen na, deze kunnen namelijk ook reden zijn voor cognitieve stoornissen.  Screen bij aanwijzingen voor cognitieve achteruitgang globaal de verschillende domeinen: aandacht (seriële zevens of maanden achterstevoren), uitvoerende functies (fluency, kloktekening), visuospatiële functies (2 pentagons) en geheugen (3 woorden onthouden). Deze onderzoeken worden ook getest in de Montreal Cognitive Assessment ( MoCA) (bijlage 5) . Een korte test om de cognitieve achteruitgang globaal te meten is de fluency dieren: De opdracht voor de cliënt bestaat erin om in één minuut zoveel mogelijk verschillende dieren op te noemen. Deze test meet het functioneren van het semantisch geheugen.  Sluit potentieel behandelbare aandoeningen als oorzaak van cognitieve achteruitgang uit (diabetes mellitus, hypothyreoïdie, elektrolytstoornissen, vitaminedeficiëntie, subduraal hematoom, depressie).  Verwijs naar de afdeling neuropsychologie voor een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek. Het neuropsychologisch onderzoek kan ook onderdeel van de revalidatiegeneeskundige behandeling zijn. Bij beperkingen kan vanuit de revalidatie advies gegeven worden.  Start met medicatie: bijvoorbeeld rivastigmine of donepezil. Rivastigmine, een remmer van acetylcholine- esterase en butyrylcholinesterase, geeft een statistisch significante verbetering van de algehele scores voor dementie, cognitie (uitvoerende functies en aandacht) en neuropsychiatrische symptomen bij patiënten met aan parkinsonisme geassocieerde dementie, maar de klinische relevantie is niet groot, de winst is vaak niet groot. Met name de rivastigmine-pleister lijkt een verbetering te geven op de cognitieve testen.