Kwaliteitsstandaard atypische parkinsonismen

Pagina 17 Specifieke symptomen die kunnen voorkomen bij atypische parkinsonismen Bradykinesie: Trager worden van de bewegingen. Langzame start van willekeurige bewegingen met progressieve reductie in snelheid en amplitude van de bewegingen in de ledematen, inclusief korte paslengte. Akinesie: Moeite met starten van bewegingen Rigiditeit: Verstijving van de spieren. Tandrad-rigiditeit: Tandradachtige bewegingen van ledematen als passief bewogen wordt over een gewricht. Freezing of gait: Gaitfreezing wordt gekenmerkt door acuut “bevriezen” tijdens bewegingen. Freezing is een veel voorkomend probleem en een belangrijke oorzaak van vallen. Afhankelijk van moment op de dag en medicatiemomenten wisselend aanwezig. Komt voor bij lopen, maar kan ook voorkomen bij vingerbewegingen of bij spraak! [18] Interventie hangt af van het moment waarop de freezing zich voordoet: • Freezing bij start van beweging, • Freezing tijdens bewegen (bij verandering in motorisch patroon (bijv. draaien)), • Freezing bij toename dubbeltaken, • Freezing bij mentale belasting, • Freezing bij verandering externe omstandigheden (bijv. deurdoorgang, open ruimte) Er zijn verschillende soorten freezing per individu mogelijk, onder verschillende omstandigheden: • Toename freezing is te verwachten bij: hogere snelheid van bewegen, kleinere bewegingen, grotere complexiteit van de beweging, hogere vereiste reactiesnelheid, hogere vereiste balans, dubbeltaken, • Toename freezing bij meer externe stimuli, executief moeilijkere taak, grotere tijdsdruk. [19] Houdingsafwijkingen: Camptocormia, retrocollis, antecollis en Pisa-syndroom zijn veel voorkomende houdingsafwijkingen bij AP. Houdingsafwijkingen hebben grote invloed op het dagelijks functioneren, kunnen een sterk invaliderend effect hebben en hebben grote invloed op de kwaliteit van leven. Denk hierbij aan effecten als: - verlies van zelfredzaamheid, - verminderde mogelijkheden ten aanzien van het inschakelen van armen/handen, - afname alertheid, - toename vermoeidheid, - toename speekselverlies, - oncomfortabele zit- en lighouding, - pijn, - problemen tijdens drinken, eten en een gesprek voeren (sociale deprivatie), - veranderingen qua ademhaling/kortademigheid, - beperkingen qua blikveld, - slechtere balans en toename van het valrisico. Pisa-syndroom: Het Pisa-syndroom kenmerkt zich door een zijwaarts gebogen houding van de romp (≥10° gemeten met een goniometer). In de loop van het ziekteproces neemt de laterale flexie van de romp doorgaans toe. Opvallend daarbij is de relatie met toename van valincidenten en een lagere kwaliteit van leven. Hoewel het onderliggende pathofysiologische mechanisme nog verder ontrafeld dient te worden lijken tijdige diagnostiek en behandeling van het Pisa syndroom essentieel om de negatieve consequenties van deze houdingsafwijking te verminderen en structurele deformiteiten te voorkomen. [20] Het mechanisme van het Pisa syndroom is niet geheel duidelijk. Het uit zich vaak met dystonie in rompspieren waarbij er daarnaast ook sprake kan zijn van myopathie en degeneratieve afwijkingen. Het kip en ei is hierbij onbekend. Er zijn aanwijzingen dat dystonie het gevolg is van een verstoorde sensomotorische integratie. Ook kan het lichaamsschema verstoord zijn wat blijkt uit het gegeven dat een groot deel van de patiënten de scheve houding niet of in mindere mate waarneemt.