Kwaliteitsstandaard atypische parkinsonismen

Pagina 56 Stap 2. Hulpmiddelen (ter preventie van valpartijen ’s nachts): urinaal, postoel, condoomcatheter. Stap 3 . Medicatie: desmopressine of andere medicatie, indien mictiefrequentie hoger dan 3 keer per nacht. Dit ter beoordeling door de uroloog. Urge‐incontinentie, detrusor‐sfincter dyssynergie Behandeling (in overleg met de behandelend neuroloog): • Geef laagdrempelig een medicamenteuze behandeling voor urine-incontinentie (let op: dit advies kan afwijken van de richtlijnen/standaarden). • Anticholinergica zijn bij veel patiënten effectief. Een belangrijke bijwerking is het verergeren van urineretentie en verwardheid bij oudere patiënten. • Alfa-adrenerge agonisten verminderen het blaasresidu, maar kunnen orthostatische hypotensie verergeren. • Desmopressine vermindert de hoeveelheid urine, vermindert nycturie en kan een betere bloeddruk in de ochtend geven. De startdosis is 0,1 mg dd AN. • Injectie van botulinum A toxine in de m. detrusor of urethrasfincter en operatieve ingrepen als sfincterotomie zijn opties als alphablokkers niet verdragen worden. (Alleen in gespecialiseerde centra door de uroloog). Urineretentie Behandeling: • Het risico op urineweginfecties kan verlaagd worden met medicatie als bethanecolchloride. • (Zelf-)katheteriseren is mogelijk indien patiënt dit nog zelf kan of een mantelzorger heeft die dit kan en wil doen. • Later in het ziektebeloop kan een permanente urinekatheter nodig zijn. Seksuele functiestoornissen (erectieproblemen man en lubricatieproblematiek vrouwen) bij bekende diagnose atypische parkinsonisme Differentiaaldiagnose : autonome dysfunctie, depressie, medicatie (beta‐blokkers, alfa‐blokkers, thiazide, diuretica, anxiolytica, digoxine, cimetidine, SSRI’s), endocriene stoornis (hypothyreoïdie, verhoogd prolactine, verlaagd testosteron). Behandeling erectiestoornissen Stap 1. Eventuele andere oorzaken uitsluiten/behandelen. - Aanpassen relevante medicatie die de klachten zou kunnen veroorzaken/verergeren (verwijs naar de voorschrijver). - Bij verdenking op een eventuele depressie of endocriene stoornis, een gerichte verwijzing voor behandeling hiervan. Stap 2. Verwijs eventueel naar uroloog en/of seksuoloog: - Seksuologische (hetero) anamnese en bespreken van de therapeutische opties: seksuologische counseling / begeleiding / therapie / medicamenteuze of instrumenteel technische oplossingen. - Bij seksuele disfuncties mogelijk samenwerking met andere disciplines (zoals bijvoorbeeld (bekken)fysiotherapie / ergotherapie / psychologie / psychiatrie. Stap 3. Medicamenteuze/instrumentele behandeling: - Instrumenteel technisch (peniele auto-injectie therapie / vacuümpomp). - Medicamenteus: sildenafil, tadalafil, vardenafil zijn effectief bij MSA-patiënten, maar kunnen orthostatische hypotensie verergeren. Er zijn inmiddels meer spelers op de markt: