5 / 15
MED en SED
Bij een kwart van de patiënten erft MED autosomaal
recessief over. Dit wordt veroorzaakt door mutaties in het
DTDST-gen, ook wel SLC26A2-gen genoemd.
Ook SED wordt op verschillende manieren overgeërfd. De
meest voorkomende vorm is SED congenita, dat autosomaal
dominant overerft en voor zover bekend altijd veroorzaakt
wordt door mutaties in het COL2A1-gen.
SynoniemenMED
·
·
Dysostosis epiphysealis multiplex
·
·
Ziekte van Fairbank
·
·
Ziekte van Ribbing-Müller (NB: niet te verwarren met
de ziekte van Ribbing, hetgeen een vorm van multipele
diafysaire sclerose is)
(Differentiaal) diagnose, beloop en prognose
·
·
Diagnose
Meestal wordt de diagnose MED of SED gesteld
door de klinisch geneticus, (kinder-)orthopedisch chirurg of
kinderarts op basis van de lichamelijke klachten, eventuele
aangeboren afwijkingen, familieanamnese en aanvullende
röntgendiagnostiek.
DNA-onderzoek kan de diagnose bij 50-90% van de
patiënten bevestigen. Bij de rest van de patiënten wordt
met de huidige technieken geen mutatie gevonden. Men
spreekt dan van een klinische diagnose MED of SED.
Vaak is er een positieve familieanamnese. Een negatieve
familieanamnese sluit de diagnose echter niet uit: er
kan sprake zijn van een autosomaal recessieve vorm,
een de novo mutatie of variabele expressie (waarbij een
mutatiedrager geen of nauwelijks klachten heeft).
·
·
Differentiaal diagnose
De differentiaal diagnose van MED
en SED is uitgebreid, waardoor de diagnose MED of SED niet
altijd gesteld wordt. Ziekten die overeenkomsten vertonen
met MED en SED zijn onder andere:
-- Ziekte van Perthes: idiopathische necrose van de heupkop,
meestal unilateraal.
-- Lysosomale stapelingsziekten zoals de ziekte van Morquio
of ziekte van Maroteaux-Lamy (mucopolysaccharidose
type IV of type VI) en oligosaccharidosen (bv. mucolipidose
type III).
-- Ziekte van Bechterew oftewel spondylitis ankylopoetica:
spondylarthropathie, waarbij vooral de wervelkolom en
bekkengewrichten zijn aangedaan.
-- Ziekte van Scheuermann: vergroeiing van de wervelkolom
met versterkte thoracale kyfose en lumbale lordose, soms
ook scoliose.
-- Reumatologische aandoeningen.
-- Andere skeletdysplasieën, waaronder
pseudoachondroplasie (PSACH), dat net als MED
veroorzaakt wordt door mutaties in het COMP-gen.
-- Neuromusculaire symptomen bij kinderen bij wie
hypotonie en spierzwakte op de voorgrond staan, maar
zonder pijnklachten.
·
·
Beloop
Het beloop van MED en SED kenmerkt zich
door toenemende gewrichtsafwijkingen en uiteindelijk
chronische gewrichtspijnen. Vrijwel alle (jong-)volwassenen
en veel kinderen met MED en SED hebben klachten (hoge
penetrantie). De ernst van de ziekte en ook de mate waarin
de patiënten klachten ervaren kan echter sterk wisselen
(variabele expressie), ook binnen families. Dit geldt ook
voor de leeftijd waarop de klachten voor het eerst tot uiting
komen. Zo kunnen bij MED de klachten op de kinderleeftijd
beginnen, maar bij mildere vormen ook op volwassen
leeftijd. Bij kinderen staan de pijnklachten niet altijd op de
voorgrond, maar zijn afwijkingen in het looppatroon en
vermoeidheid het meest in het oog springend.
MED en SED leiden tot premature osteochondritis of
artrose waardoor patiënten op middelbare leeftijd en soms
al in de 2
e
decade gewrichtsprothesen (heup, knie) nodig
kunnen hebben. Patiënten kunnen een rolstoel of andere
loophulpmiddelen nodig hebben om langere afstanden af te
leggen.
·
·
Prognose
De levensverwachting wordt niet beperkt door
MED en SED.
3