4 / 27
Prader-Willi syndroom
2
Prader-Willi syndroom
Het Prader-Willi syndroom(PWS) is een zeldzame, neurogenetische aandoening.
1
De oorzaak is het niet tot uiting
komen van een stukje genetischmateriaal op het van vader afkomstige chromosoom 15.
Kinderenmet PWS worden vaak geborenmet hypotonie en voedingsproblemen door verminderde spierkracht.
Hierdoor is er aanvankelijk vaak sprake van ‘failure to thrive’. Meestal is er een vertraagde motorische ontwikkeling
en stress-gerelateerde bijnierinsufficiëntie. Vanaf ongeveer de leeftijd van twee jaar vindt meer of minder geleidelijk
een verandering plaats waarbij heel andere symptomen op de voorgrond kunnen komen te staan: toegenomen eetlust,
gewichtstoename en gedragsproblemen. Personenmet PWS ontwikkelen zich op zeer verschillende wijze.
Het Prader-Willi syndroom is niet te genezen. Een vroegtijdig gestarte multidisciplinaire aanpak is belangrijk voor de
kwaliteit van leven, het voorkómen van complicaties en het verbeteren van de levensverwachting.
12
Behandeling met groeihormoon heeft een gunstig effect op onder meer lichaamssamenstelling, lengte en
psychomotore ontwikkeling. Daarnaast is het van belang tijdig te startenmet logopedie, fysiotherapie en begeleiding
in de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kindmet PWS.
Veel patiënten hebben een gestoorde pijnwaarneming en/of gestoorde temperatuurhuishouding, waardoor koorts en
pijn kunnen ontbreken. De kans bestaat dat anamnese en lichamelijk onderzoek onvoldoende informatie geven om
een onderliggend probleem aan het licht te brengen. Ongerustheid van ouders of verzorgers is een belangrijk signaal
en rechtvaardigt aanvullende diagnostiek.
Er is bij patiënten onder de 30 jaar een geschat sterftecijfer van 3%per jaar. Oorzaken van plotseling overlijden
zijn gecompliceerd verlopende luchtweginfecties, slaapapneu, respiratoire insufficiëntie, maagnecrose of
cardiovasculaire problemen.
E
nkele feiten
Vóórkomen
·
·
Prevalentie
De geschatte prevalentie van PWS in Europa
bedraagt 2,8/100.000 pasgeborenen.
21
Dit betekent dat een
huisarts met een gemiddelde normpraktijk die 30 jaar werkt,
ten hoogste één patiënt met PWS in zijn praktijk zal zien.
·
·
Incidentie
In Nederland worden jaarlijks ongeveer 10-12
kinderen geboren met PWS.
·
·
Geslachtsverdeling
PWS komt even vaak voor bij jongens
als bij meisjes.
Erfelijkheid en etiologie
·
·
Etiologie
De oorzaak van PWS is een afwijking op de lange
arm van het paternale chromosoom 15. Een aantal genen
in de proximale regio (15q11-q13) op de lange arm van dit
chromosoom komt niet tot uiting. Deze regio staat onder
controle van een imprinting center (IC) waardoor alleen het
van vader afkomstige allel tot expressie komt. Dit fenomeen
heet inprenting.
Er zijn vier verschillende genetische mechanismen die
resulteren in PWS:
--
Deletie
In 50-70% van de gevallen wordt PWS veroorzaakt
door een deletie. Hierbij ontbreken de betreffende genen
van het paternale chromosoom 15. Het gaat hierbij meestal
om een spontane mutatie.
--
Maternale Uniparentale Disomie (mUPD)
Bij 25-42% van
de mensen met PWS zijn er twee maternale kopieën van
chromosoom 15, waarbij het paternale chromosoom 15
ontbreekt.
--
Afleesstoornis (imprinting center defect, ICD)
In 1-3% van
de gevallen is de paternale informatie van chromosoom
15 wel aanwezig, maar kan deze niet worden ‘afgelezen’,
waardoor deze informatie ontbreekt.
12
Dit kan veroorzaakt
worden door een microdeletie of een epigenetische
mutatie. Een microdeletie van het ICD kan erfelijk zijn.
--
Translocaties
<1% heeft een mutatie waarbij (een deel van)
het ontbrekende segment van chromosoom 15 is verplaatst
naar een ander chromosoom.