9 / 25
46,XY DSD: Gonadale dysgenesie
7
S
ymptomen
Symptomen compleet gonadale dysgenesie
·
·
Diagnose
Kinderen met compleet gonadale dysgenesie
hebben volledig vrouwelijke uiterlijke kenmerken. De
(kinder)arts stelt de diagnose meestal pas na onderzoek
in verband met het uitblijven van de ontwikkeling van
secundaire geslachtskenmerken en het uitblijven van de
puberteit. Soms komt de diagnose pas later aan het licht bij
onderzoek in verband met primaire amenorroe.
·
·
Externe genitalia
Vrouwelijk fenotype met een normaal
aangelegde vagina.
·
·
I
nterne genitalia
Mensen met compleet gonadale
dysgenesie hebben een intacte uterus en tubae. Er zijn
bilateraal streak gonaden (lege bindweefselstrengetjes) of
dysgenetische gonaden (niet goed aangelegde gonaden).
·
·
Endocrien
De volgende bevindingen passen bij compleet
gonadale dysgenesie:
-- androgeenconcentraties (en -precursors) laag;
-- testosteronrespons op hCG-stimulatie afwezig;
-- AMH niet aanwezig;
-- oestradiolconcentraties zeer laag;
-- LH verhoogd;
-- FSH verhoogd.
·
·
Overig
Volwassenen hebben een normale of grote gestalte.
·
·
Puberteit
De ontwikkeling van secundaire geslachts-
kenmerken bij kinderen met compleet gonadale
dysgenesie is onvolledig, onder andere het uitblijven
van een normale vrouwelijk borstontwikkeling. Door de
normale gevoeligheid voor androgenen uit de bijnier
ontstaat er wel pubis- en okselbeharing en is vorming van
acne of een vette huid mogelijk.
·
·
Gender
Meestal worden kinderen met compleet gonadale
dysgenesie als meisje opgevoed waarbij een vrouwelijke
genderidentiteit ontwikkelt.
17,18
Symptomen partiële gonadale dysgenesie
·
·
Diagnose
Vaak geven bevindingen bij lichamelijk
onderzoek van de pasgeborene aanleiding voor de
(kinder)arts om nader onderzoek te doen dat leidt tot
de diagnose. Soms blijven lichamelijke afwijkingen
onopgemerkt totdat in de puberteit progressieve virilisatie
optreedt, of stelt de kinderarts of gynaecoloog de diagnose
pas bij onderzoek in verband met primaire amenorroe.
·
·
Externe genitalia
Afhankelijk van de mate van
testosteronproductie kunnen grote variaties bestaan in
het genitale fenotype, uiteenlopend van een vrouwelijk
geslacht met clitoromegalie, tot een mannelijk geslacht
met ernstige hypospadie.
1
Gonadale dysgenesie
Gonadale dysgenesie, of syndroom van Swyer, is een verzameling van condities van 46,XY DSD die het gevolg zijn van
afwijkingen in de gonadale ontwikkeling. Er bestaan complete en partiële varianten.
E
nkele feiten
Vóórkomen
·
·
Prevalentie
Schattingen met betrekking tot de prevalentie
lopen uiteen van 1-3:30.000 personen.
13,18
·
·
Etiologie
De bi-potentiële gonaden groeien bij een
46,XY individu niet of onvolledig uit tot functionele
testes, wat resulteert in een afgenomen of afwezige
testiculaire hormoonproductie. Bij vroege en volledige
gonadale dysgenesie ontwikkelt een volledig vrouwelijk
geslacht en door afwezige productie van AMH komen
ook de inwendige vrouwelijke geslachtsorganen (uterus,
tubae) tot ontwikkeling. Daarnaast is de ontwikkeling
van mannelijke interne en externe genitalia afwezig door
gebrek aan androgenen.
17
Bij partiële beelden kan enige
testosteronproductie uit de gonaden wel leiden tot de
ontwikkeling van een ambigu genitaal.
·
·
Erfelijkheid
In de meeste gevallen is de aandoening
veroorzaakt door een spontane mutatie. Als er sprake is
van overerving dan zijn er verschillende mogelijkheden:
autosomaal dominant, autosomaal recessief, X-gebonden
recessief en Y-gebonden (
SRY
-deleties).
14,18
De klinisch
geneticus kan niet altijd een genetische oorzaak achterhalen.