10 / 21
Parkinsonismen
8
Vóórkomen
·
·
Incidentie en prevalentie
De werkelijke incidentie en
prevalentie van vasculair parkinsonisme zijn onbekend,
omdat veel patiënten een andere diagnose krijgen.
Naar schatting heeft 3-12% van alle parkinsonismen
een cerebrovasculaire oorzaak. In een gemiddelde
huisartsenpraktijk ziet de huisarts gedurende een
30-jarige loopbaan ten hoogste 1 patiënt met vasculair
parkinsonisme.
·
·
Leeftijd
De symptomen ontstaan meestal op de leeftijd
van 60-75 jaar.
·
·
Geslacht
Mogelijk komt vasculair parkinsonisme iets
vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Etiologie en erfelijkheid
·
·
Etiologie
De pathogenese van vasculair parkinsonisme is
zeer heterogeen. Mogelijke mechanismen zijn cerebrale
hypoperfusie, herseninfarcten (meestal lacunair),
strategisch gelokaliseerd infarct en atherosclerotische
encefalopathie. Hierdoor ontstaan uitgebreide
wittestofafwijkingen en verminderde functie van de
basale kernen en de hersenstam.
·
·
Erfelijkheid
Vasculair parkinsonisme is niet erfelijk.
·
·
Risicofactoren
Algemene risicofactoren voor hart- en
vaatziekten (zoals hypertensie en diabetes mellitus)
verhogen het risico op vasculair parkinsonisme.
Varianten
Vasculair parkinsonisme kent drie varianten:
·
·
Multipele lacunaire infarcten, leidend tot een klinisch beeld
met piramidale verschijnselen, pseudobulbaire parese,
cognitieve stoornissen en loopstoornissen.
·
·
Subcorticale atherosclerotische encefalopathie
(leukoaraiosis, vroeger ziekte van Binswanger genoemd)
met periventriculaire of subcorticale wittestofafwijkingen.
Klinisch is er sprake van dementie en progressieve
loopstoornissen.
·
·
Herseninfarct in de basale ganglia, ook wel een strategisch
gelokaliseerd infarct genoemd. Dit leidt tot een klinisch
beeld dat te onderscheiden is van de ziekte van Parkinson
door een acuut begin en blijvende unilaterale klachten.
Beloop
Vasculair parkinsonisme kent grote verschillen in beloop
tussen patiënten. De symptomen kunnen acuut ontstaan
(25% van de patiënten), maar ook geleidelijk. Vaak is het
ziektebeloop progressief, bij ongeveer 30% van de patiënten
blijven de klachten stabiel. In zeer zeldzame gevallen is de
schade (gedeeltelijk) reversibel, wanneer het mogelijk is
om de oorzaak te behandelen (bijvoorbeeld opheffen van
arterioveneuze fistels).
E
nkele feiten
Bij vasculair parkinsonisme is er sprake van een combinatie van parkinsonverschijnselenmet een voorgeschiedenis
van TIA/CVA. In zeer zeldzame gevallen is de schade (gedeeltelijk) reversibel, wanneer het mogelijk is omde oorzaak te
behandelen.
Vasculair parkinsonisme
S
ymptomen
Vaak is de onderste helft van het lichaam ernstiger
aangedaan dan de bovenste helft (‘lower-body’
parkinsonisme). De volgende symptomen kunnen in
meer of mindere mate aanwezig zijn:
·
·
bilaterale symmetrische rigiditeit;
·
·
rechte of licht
voorovergebogen houding;
·
·
bradykinesie;
·
·
breed gangspoor
met korte schuifelende passen;
·
·
retropulsie en vallen;
·
·
tremor
met name houdingstremoren, hoewel 20% van de
patiënten een rusttremor heeft;
·
·
ataxie;
·
·
slik- en spraakstoornissen door pseudobulbaire parese
rond de mond en keel;
·
·
maskergelaat;
·
·
cognitieve problemen en dementie;
·
·
emotionele labiliteit;
·
·
urine-incontinentie.