18 / 113
18
NF1 is een levensverwachting limiterende aandoening. De levensverwachting varieert met de ernst van de
aandoening (met name aanwezigheid maligne perifere nerve sheath tumoren(MPNSTs) [19].) en eventuele
complicaties. De gemiddelde beperking is tussen de 8-15 jaar ten opzichte van de gezonde populatie
[20][19].
Richtlijnen
Voor kinderen is een Nederlandstalige leidraad beschikbaar [11], die in de loop van 2014 herzien wordt en
uitgebreid met aanbevelingen voor de zorg voor volwassenen met NF1. Er is ook een beknopte richtlijn
ontwikkeld door de Stichting Opsporing Erfelijke tumoren (STOET) [21]. In de praktijk worden consensus-
gebaseerde aanbevelingen gevolgd bij de behandeling van volwassenen met NF1 [22].
2.2 Incidentie en prevalentie
Wereldwijd is de incidentie van NF1 ongeveer 1 op de 2500 levendgeborenen. De prevalentie is, ongeveer 1
op de 3000-4000 [23] [14]. In Nederland leven ongeveer 4000-6000 mensen met NF1. Incidentie en
prevalentie zijn onafhankelijk van geslacht, ras of etniciteit [24].
2.3 Oorzaak en erfelijkheid
NF1 wordt veroorzaakt door mutatie in het NF1 gen. Het NF1 gen is gelokaliseerd op chromosoom 17,
(gebied 17q11.2). Het is een tumorsupressor gen dat codeert voor het eiwit neurofibromine.
Neurofibromine is een negatieve regulator van RAS proteïnen, die cruciaal zijn voor cellulaire
signaaloverdracht bij o.a. celdeling [25][26] [13]. Bij slecht of niet functionerende neurofibromine als gevolg
van mutatie in het NF1-gen, vindt ongelimiteerde celgroei plaats met als gevolg (voornamelijk goedaardige)
tumoren in en over het gehele lichaam.
Tot op heden zijn honderden mutaties geïdentificeerd in het NF1 gen, veel daarvan zijn uniek voor het
individu of familie. Met betrekking tot het type mutatie zijn o.a. deleties, inserties, splice-site mutaties,
aminozuur-substituties en chromosomherstructureringen gevonden. In de meeste gevallen resulteert dit in
een niet of minder functioneel eiwitproduct [27].
2.3.1 Genetica van NF1
Op genetisch moleculair niveau kan NF1 onderverdeeld worden in zogenaamde constitutioneel NF1 en
mozaïek NF1. Bij constitutioneel NF1 bevatten alle lichaamscellen en de kiemcellen het aangedane NF1 gen.
De aandoening presenteert zich in klassieke vorm, als gegeneraliseerd NF1, waarbij hoofdkenmerken van
NF1 verdeeld zijn over het hele lichaam (zie oo
k 2.4.1 Gegeneraliseerde NF1 ).
Mozaïek NF1 betekent dat niet alle cellen van het individu het gemuteerde NF1-gen bevatten, maar alléén
een gedeelte van de cellen. Mozaïcisme ontstaat na de bevruchting en kan optreden in verschillende stadia
van de embryonale ontwikkeling. Mutatie in een vroeg stadium, vóór de weefseldifferentiatie, resulteert in
mozaïcisme, waarbij veel cellen aangedaan zijn en waardoor onderscheid met gegeneraliseerde
constitutionele NF1 op klinische gronden moeilijk te maken is. Mutatie in een laat stadium, na de
weefseldifferentiatie, resulteert in mozaïcisme, waarbij de aangedane cellen zich beperken tot één