Pagina 39 - Zorgstandaard Dwarslaesie

38
pro-activiteit tonen (bijv. een lijstje concrete vragen opstellen alvorens de spreekkamer
in te gaan);
betrouwbare websites / publicaties volgen voor aandoeningspecifieke adviezen.
b. Relatie en gezin
Wanneer sprake is van een partner en eventueel kinderen of ouders en vrienden, zullen de
aandoeningen en de beperkingen niet alleen het leven van de revalidant raken, maar ook dat
van de partner en kinderen. Men is in deze fase waarschijnlijk meer op elkaar aangewezen dan
voorheen. Soms wordt een relatie daardoor nog intenser. Maar door de moeilijke
omstandigheden kunnen er ook spanningen ontstaan.
Iedere persoon heeft een eigen manier van verdriet verwerken. De één praat er bijvoorbeeld
graag over. De ander verwerkt het verdriet in zichzelf. In een relatie kunnen spanningen
ontstaan als partners de verschillende wijzen van verwerking bij elkaar niet herkennen. Het kan
ook zijn dat de revalidant afhankelijker wordt van de partner. Voor sommige vaak alledaagse
dingen, moet nu een beroep worden gedaan op partner of kinderen. Dat is soms moeilijk te
accepteren. Veranderingen kunnen ook plaatsvinden in het contact met kinderen. Ouders willen
vaak hun kinderen niet belasten met hun gevoelens en zorgen. Dit is begrijpelijk, maar kan op
termijn regelmatig tot problemen leiden bij alle betrokken. Maak dit onderling bespreekbaar,
desnoods met externe hulp.
c. Seksualiteit
Seksualiteit moet gezien worden als benaming voor een complex aan gevoelens en handelingen
die de mens kan ervaren of uitvoeren en die samenhangen met lichamelijke gevoelens. In
engere zin wordt seksualiteit gezien als de begeerte naar geslachtsgemeenschap tussen mensen
en de geslachtsgemeenschap zelf.
Bij een recente dwarslaesie is de situatie wel veranderd, zowel bij bestaande relaties of wanneer
er nog geen blijvende relatie is.
Ieder mens heeft recht op een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en relatie,
en de mogelijkheid om veilige en plezierige seksuele ervaringen op te doen. De mens is een
seksueel wezen met een seksuele identiteit. Door het ontstaan van een dwarslaesie kan er,
naast een verstoord zelfbeeld, een verstoorde seksuele functie en identiteit optreden.
Naast algemene voorlichting over seksualiteit moeten revalidanten en hun partner de
mogelijkheid hebben om individuele voorlichting en begeleiding te krijgen en is een pro-actieve
houding van de hulpverleners nodig.
Reeds in de primaire revalidatiefase moet seksualiteit aandacht krijgen. Veel revalidanten en/of
hun partners zullen hier in de nazorgfase op terug willen komen. Die mogelijkheid moet dan
geboden. Het moet voor hen duidelijk zijn waar ze dan terecht kunnen.
Ten aanzien van vragen omtrent fertiliteit en kinderwens zal verwezen moeten worden naar een
hiertoe gespecialiseerd centrum. Dit kan al in een vroege fase van de revalidatie wenselijk zijn.
d. Werk en scholing
Werken is een belangrijke voorwaarde voor maatschappelijke participatie. Het zorgt voor
verbetering van inkomen en voor contacten met andere mensen, Daarnaast heeft het ook een
sociale en maatschappelijke functie. Voor mensen met een beperking is het net zo belangrijk
om te werken als voor mensen zonder beperking. Belangrijk in de revalidatiefase is de eerste
oriëntatie op toekomstige arbeidsparticipatie/-re-integratie, rekening houdend met kennis,
vaardigheden en mogelijkheden. In dat verband dienen ook de mogelijkheden voor bij- of
omscholing geïnventariseerd te worden.